ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಇರುವ ಕೇರಳದ ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ಶಿವ ದೇಗುಲ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 28 ದಿನ ಮಾತ್ರ ತೆರೆದಿರುತ್ತದೆ- ದೇವಾಲಯದ ವಿಶೇಷತೆ ಏನು?

ಕೇರಳ ಕಣ್ಣೂರು: ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಿವನನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಶಿವ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೇರಳದಲ್ಲಿರುವ ಕೊಟ್ಟಿಯೂರಿನ ಶಿವ ದೇವಾಲಯ. ಇಲ್ಲಿನ ಅಕ್ಕರೆ ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ಪ್ರಾಚೀನ ಶಿವ ದೇವಾಲಯವು ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಬ್ಬಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ದೊಡ್ಡ ವಿಶೇಷತೆಯೆಂದರೆ ಅದರ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವ, ಇದನ್ನು ವೈಶಾಖಮೋತ್ಸವ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಕ್ಕರೆ ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ಶಿವ ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸ, ಮಹತ್ವ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.

ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸ : ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸವು ಮಾತಾ ಸತಿಯ ಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಒಮ್ಮೆ ಮಾತಾ ಸತಿಯ ತಂದೆ ಪ್ರಜಾಪತಿ ದಕ್ಷನು ಯಾಗವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದಾಗ, ಅವನು ಶಿವನನ್ನು ಯಜ್ಞಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಲಿಲ್ಲ. ಆ ಯಾಗವನ್ನು ಕುಟ್ಟಿಯೂರು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ‘ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು’ ಎಂಬ ಹೆಸರು ‘ಕತ್ತಿ-ಯೂರ್’ ನಿಂದ ವಿಕಸನಗೊಂಡಿದೆ, ಇದು ಪುರಳಿಮಲೆಯ ಕಟ್ಟನ್ ರಾಜವಂಶದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಶಿವಲಿಂಗವು ಸ್ವಯಂಭು (ನೆಲದೊಳಗಿನಿಂದ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ) ಲಿಂಗವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ನದಿ ಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ಎತ್ತರದ ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ವೈಶಾಖ ಮಹೋತ್ಸವ: ಮಳೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಆಚರಣೆ : ಬಾವಲಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕರೆ ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ಮತ್ತು ಇಕ್ಕರೆ ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ದೇವಾಲಯ ಎಂಬ ಎರಡು ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಅಕ್ಕರೆ ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ಶಿವನ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ವಾರ್ಷಿಕ ವೈಶಾಖ ಮಹೋತ್ಸವ ನಡೆಯುವಾಗ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 28 ದಿನಗಳು ಮಾತ್ರ ತೆರೆದಿರುತ್ತದೆ. ಈ ವರ್ಷವೂ ವೈಶಾಖ ಮಹೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ಈ ವರ್ಷವೂ ವೈಶಾಖ ಮಹೋತ್ಸವವು ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದು. ಜೂನ್ 8ನೇ ತಾರೀಕಿನಂದು ಆರಂಭವಾಗಿತ್ತು, ಇದು ಜುಲೈ 4ರವರೆಗೂ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಕೆಲವು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಇರೋದಿಲ್ಲ.

ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ 28 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯುವ ವೈಶಾಖಮೋತ್ಸವವು ದೇವರಿಗೆ ತುಪ್ಪದಿಂದ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ನೆಯ್ಯಟ್ಟಂ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ವೈಶಾಖಮೋತ್ಸವವು ದೇವರಿಗೆ ತೆಂಗಿನ ನೀರಿನಿಂದ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಎಲೆನೀರತ್ತಂ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ದೇವಸ್ಥಾನಗಳ ನವೀಕರಣವನ್ನು ಆದಿ ಗುರು ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವವಾದ ವೈಶಾಖಮೋತ್ಸವದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಸಹ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಕ್ಕರೆ ಕೊಟ್ಟಿಯೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಸ್ವಯಂಭು ಶಿವಲಿಂಗವು (ಸ್ವಯಂ-ವ್ಯಕ್ತವಾದ) ಕೊಳದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನದಿ ಕಲ್ಲುಗಳ ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ, ಯಾವುದೇ ಔಪಚಾರಿಕ ದೇವಾಲಯದ ರಚನೆಯಿಲ್ಲದೆ, ಭಕ್ತಿಯ ಆಳವಾದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಧಾತುರೂಪದ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಇತಿಹಾಸ: ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹಳೆಯದಾದ ದೇವಾಲಯ : ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಎದ್ದು ಕಾಣುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಅದರ ಆಳವಾದ ಸಂಪರ್ಕ. ಇದು ದಕ್ಷ ಯಾಗದ ಪೌರಾಣಿಕ ಸ್ಥಳವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಸತಿ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ತಂದೆ ದಕ್ಷನು ಶಿವನನ್ನು ಅವಮಾನಿಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿ ಸ್ವಯಂ ದಹನ ಮಾಡಿಕೊಂಡಳು. ಪ್ರಕೃತಿ, ದೈವತ್ವ ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಒಂದಾಗುವ ಈ ಪ್ರಬಲ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿಯೇ ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ವ್ಯಸಖ ಮಹೋತ್ಸವವು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.

ಸಹಸ್ರಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದಿನ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಮೂಲವು ಪ್ರಾಚೀನ ದಂತಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿದೆ. ದಕ್ಷ ಯಾಗದ ಪುರಾಣವು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆಯಿಂದ ತುಂಬಿದೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತರು ತಲೆಮಾರುಗಳವರೆಗೆ ಶಿವ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಇಲ್ಲಿನ ಅರಣ್ಯ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಶತಮಾನಗಳಿಂದ, ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ಕೇರಳದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಜೀವಂತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿ ವಿಕಸನಗೊಂಡಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆಗಳು, ನಂಬಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿ ಸಾಮರಸ್ಯದಿಂದ ಹೆಣೆದುಕೊಂಡಿವೆ.

ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸಮಯ ಮತ್ತು ದೈನಂದಿನ ಆಚರಣೆಗಳು : ದೇವಾಲಯವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 5:00 ರಿಂದ ರಾತ್ರಿ 8:00 ರವರೆಗೆ ತೆರೆದಿರುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಪ್ರಮುಖ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಬಹುದು,

ಬೆಳಗಿನ ಅಭಿಷೇಕ: ದೇವರ ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ, ದಿನದ ಪ್ರಶಾಂತ ಆರಂಭ. ಸಂಜೆ ಪೂಜೆ: ಪಠಣ ಮತ್ತು ಅರ್ಪಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ ಉನ್ನತಿಗೇರಿಸುವ ಸಮಾರಂಭ. ಹಬ್ಬದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಈ ಆಚರಣೆಗಳು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಅರ್ಪಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ.

ಅಕ್ಕರೆ ಕೊಟ್ಟಿಯೂರು ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಡ್ರೆಸ್ ಕೋಡ್ : ದೇವಾಲಯದ ಪಾವಿತ್ರ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು, ಸಂದರ್ಶಕರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉಡುಗೆ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ವಿನಂತಿಸಲಾಗಿದೆ:

ಪುರುಷರು: ಬಿಳಿ ಧೋತಿ ಧರಿಸಬೇಕು; ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದೊಳಗೆ ಶರ್ಟ್‌ಗಳನ್ನು ಅನುಮತಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಮಹಿಳೆಯರು: ಸೀರೆ ಅಥವಾ ಸಲ್ವಾರ್ ಕಮೀಜ್ ಧರಿಸುವುದು ಸೂಕ್ತ. ಜೀನ್ಸ್, ಸ್ಕರ್ಟ್ ಅಥವಾ ತೋಳಿಲ್ಲದ ಟಾಪ್‌ಗಳಂತಹ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಉಡುಗೆಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬೇಕು.